سلامت کودکان: کودکان زیر ۵ سال، پرخطرترین گروه سنی ازنظر بروز مسمومیت هستند. این کودکان ممکن است هر چیزی را به دهان ببرند، این عمل بخشی از آموزش و درک این گروه سنی از محیط اطرافشان بوده ولی زمینه‌ساز بروز مسمومیت نیز است.
زمانی که در منزل نیستید و کودک را به فرد دیگری می‌سپارید ، کودکان در معرض بیشترین خطر مسمومیت قرار دارند. به کودکان بیاموزید هیچ‌چیزی ننوشند و یا نخورند مگر اینکه با اجازه بزرگ‌سالان باشد. کیف‌دستی، ساک خرید و کیسه‌های نایلونی را دور از دسترس کودکان قرار دهید. ممکن است داخل آن‌ها وسایلی باشد که توسط کودک بلعیده شود و یا کودک ضمن بازی آن‌ها را روی سرخود کشیده و سبب خفگی وی شود.
گل‌ها و گیاهان آپارتمانی را دور از دسترس کودکان قرار دهید و هنگام بازی کودکان در فضای باز مراقب آن‌ها باشید تا توسط گل‌ها و گیاهان سمی، مسموم نشوند. نام گیاهان خانگی را به خاطر بسپارید و آن را روی برچسبی کنار آن‌ها بنویسید. بسیاری از گیاهان و گل‌های آپارتمانی مانند خرزهره و دیفن باخیا، سمی هستند و تماس پوست با آن‌ها و یا به دهان بردن آن‌ها منجر به مسمومیت و سوختگی مخاط می‌شود. بهتر است از نگهداری گیاهان و گل‌های آپارتمانی مانند خرزهره و دیفن باخیا در منزل چنانچه دارای کودک هستید خودداری کنید.
مواد شیمیایی، شوینده و سفیدکننده را در منزل در کمدهای دارای قفل و دور از دید و دسترس کودکان قرار دهید. درب کمدهایی که در آن مواد شیمیایی خطرناک را نگه می‌دارید با قفل یا طناب محکم نمایید. همیشه پس از استفاده از مواد شیمیایی سریعاً درب آن را ببندید، ولی بدانید هیچ ظرف دربسته‌ای از دسترسی کودکان در امان نیست. در هنگام استفاده از محصولات شیمیایی و پاک‌کننده چنانچه مجبور شدید به زنگ درب ورودی و یا تلفن جواب دهید، قبل از هر چیز درب ظرف را ببندید و هرگز از کودک خود چشم برندارید.
محصولات شیمیایی و شوینده، نفت و بنزین را همیشه در ظرف اصلی آن نگهداری کنید. هیچ‌گاه این فرآورده‌ها را در ظرف مواد خوراکی (مانند بطری نوشابه) نگهداری نکنید. این عمل سبب خورده شدن اتفاقی این مواد توسط کودکان می‌شود.
عمده‌ترین موارد مسمومیت در کودکان در اثر خوردن داروها، مواد شیمیایی و محصولات خانگی مانند مواد آرایشی بهداشتی، فرآورده‌های شوینده، سفیدکننده ولوله بازکن، لاک پاک‌کن (استون) و گیاهان کاشانه‌ای سمی بوده است.
داروهای مصرفی افراد خانواده را دور از دسترس کودکان نگهدارید و داروهای خود را در مقابل چشم کودکان نخورید، چراکه کودکان از رفتار بزرگ‌سالان تقلید می‌کنند و ممکن است دور از چشم والدین داروها را به دهان ببرند.
کودکان کنجکاو هستند و ممکن است زمانی که افراد سالمند فامیل در حال مصرف داروهای خود می‌باشند، کودکان اقدام به چشیدن و یا بلعیدن دارو کنند برای پیشگیری از مسمومیت دارویی کودک دلبندتان، از والدین خود بخواهید داروهای مصرفی خود را دور از دسترس کودکان نگهداری کنند.
اگر به کودک خود دارو می‌دهید به او تفهیم کنید که این دارو است و از کلماتی مثل آب‌نبات، شکلات و یا خوراکی استفاده نکنید.در هنگام بیماری کودکتان مراقب باشید تا دوز تکراری دارو به وی ندهید.
در هنگام بروز مسائل و مشکلات خانوادگی، بیشتر مراقب کودکان باشید. در این شرایط کودکان در برابر حوادث و مسمومیت اتفاقی آسیب‌پذیرتر هستند.
هیچ‌گاه الکل و ضد یخ را در دسترس کودکان قرار ندهید.
درصورتی‌که کودک شما ماده‌ای غیرخوراکی را بلعید، با مرکز اورژانس ۱۱۵ و یا مرکز اطلاعات داروها و سموم با شماره تلفن ۱۹۰ تماس بگیرید.
مسمومیت اتفاقی در اثر بلع نفت در کودکان بسیار خطرناک است. در صورت بلع نفت توسط کودک هر چه سریع‌تر او را نزدیک‌ترین مرکز درمانی منتقل نمایید. اگر کودکی نفت را ببلعد کشنده نیست ولی اگر کودک وادار به استفراغ شود این امر می‌تواند منجر به مرگ وی شود.
از دسترسی کودکان به اسباب‌بازی‌های دارای باتری، خصوصاً باتری‌های دیسکی و مینیاتوری خودداری نمایید. بلع باطری کوچک ساعت (باتری مینیاتوری)در کودک می‌تواند با عوارض جدی همراه باشد. در این موارد کودک را سریعاً به یک مرکز درمانی منتقل کنید.
شربت متادون جهت درمان ترک اعتیاد، بسیار سمی است. آن را دور از دسترس خانواده و در کمد قفل‌دار نگهداری نمایید. از نگهداری شربت متادون در داخل یخچال و در کنار بقیه نوشیدنی‌ها خودداری نمایید. متأسفانه نگهداری شربت متادون (جهت ترک اعتیاد) در ظرف خالی نوشابه و شیشه خالی دارو، منجر به مسمومیت ناخواسته و مرگ ده‌ها کودک شده است.
کودکان به دلیل روند رشدشان اغلب دست و اجسام اطراف خود را به دهان می‌برند. این کار سبب ورود مقادیری از سرب محیط به بدنشان می‌شود. کودکان ۴ تا ۵ برابر بیشتر از بزرگ‌سالان، سرب محیط را جذب می‌کنند. اصلی‌ترین عارضه‌ی سرب در تکامل سیستم عصبی کودکان و بهره هوشی کودک بروز می‌نماید.
شماره تلفن‌های پزشک کودک، شماره تلفن مرکز اطلاع‌رسانی داروها و سموم: ۱۹۰ و شماره تلفن اورژانس: ۱۱۵ را در دسترس قرار دهید.
منبع: ایرنا
نویسنده: سارا نعیمی کارشناس بهداشت دانشگاه علوم پزشکی تهران