تندرستی کودکان: یک روانشناس، با بیان اینکه اغلب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از بیماری های زمینه ای رنج می برند، گفت: رفتارهای تغذیه ای نامناسب و داروهای مصرفی مشکلات گوارشی متعددی را برای این کودکان ایجاد می کند و لذا کرونا نسبت به افراد آسیب پذیر بی رحم تر است.
نیما حقیقی دانشجوی دکترای روانشناسی در گفت وگو با ایسنا، اوتیسم را یک اختلال عصبی - رشدی دانست و اظهار کرد: اوتیسم از زمان تولد با فرد همراه بوده و درمان قطعی برای آن وجود ندارد.
وی با بیان اینکه در صورت تشخیص اوتیسم درمان ها و روش های توانبخشی و برنامه های آموزشی به پیشرفت کودک در فراگیری مسائل کمک می کند، افزود: افرادی که تشخیص اوتیسم دریافت می کنند دو ویژگی بازر دارند که نخستین ویژگی آنان عدم ارتباط اجتماعی یا ارتباط اجتماعی محدود است، یعنی یک کودک اوتیسمی نمی تواند با دیگران وارد رابطه شود.
این روانشناس، صحبت نکردن یا صحبت کردن محدود از یک کلمه تا یک جمله را یکی از مشکلات کودکان مبتلا به اوتیسم دانست و تصریح کرد: کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم ارتباط اجتماعی شان بسیار ضعیف است و دوست صمیمی ندارند. در واقع افراد دارای این اختلال در برقراری ارتباط دوسویه ضعف دارند و ناپخته عمل می کنند و معمولا ارتباط چشمی با اطرافیان ندارند.
حقیقی، با اشاره به علایق محدود و رفتارهای تکراری کودکان مبتلا به اوتیسم، عنوان کرد: این کودکان علاقه خاصی به برخی از اشیاء و اسباب بازی های خود نشان می دهند و یا رفتارهای کلیشه ای و تیک مانند همچون بال بال زدن، روی پنجه پا راه رفتن، پریدن و... دارند.
وی با بیان اینکه کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به سه سطح تقسیم می شوند و هر سطح مشکلات خاصی در حیطه های شناختی(توانمندی های ذهنی)، حرکتی و حسی دارد، خاطرنشان کرد: سطح یک اوتیسم خفیف بوده و کودکان به حمایت کمتری نیاز دارند، اما سطح دو نیازمند حمایت بیشتر و مداخلات درمانی گسترده تری است. این اختلال در سطح سه نیز به شکل شدید بروز می کند.
این روانشناس، اختلال اوتیسم را بعد از دو سال و نیم قابل تشخیص دانست و یادآور شد: علت بروز اختلال اوتیسم هنوز مشخص نیست، اما ۵۰ درصد وابسته به عوامل خانوادگی و ژنتیکی و ۵۰ درصد وابسته به عوامل محیطی است؛ البته اوتیسم قبل از تولد نوزاد قابل تشخیص نبوده و با توجه به شدت اختلال، زمان تشخیص آن نیز تغییر می کند، یعنی هرچقدر اختلال شدیدتر باشد، زودتر امکان تشخیص آن وجود دارد و در موارد خفیف، تا دوران دبستان می تواند تشخیص داده نشود.
وی با بیان اینکه کودکان مبتلا به اوتیسم با مشکلات مختلفی در حواس خود مواجه هستند، عنوان کرد: این کودکان به دو گروه جستجوگری حسی و گریز حسی تقسیم بندی می شود. در واقع گروه اول تمایل به دریافت محرک های حسی دارند و گروه دوم از دریافت محرک های حسی گریزانند. کودکانی که مشکلاتی در حواس دارند، در دوران کرونا با مشکلات ویژه ای همچون ماسک زدن و استفاده از الکل و مواد شوینده مواجه هستند، زیرا ماسک و الکل نوعی محرک آزاردهنده برای آنان محسوب می شود و لذا بیشتر در معرض خطر آلودگی قرار دارند.
حقیقی، با اشاره به بالا بودن احتمال ابتلا به کرونا در کودکان مبتلا به اوتیسم، ادامه داد: این کودکان به دلایل مختلفی عادت های بد رفتاری از قبیل مکیدن انگشت و بردن اشیاء مختلف به دهان را دارند که با توجه به شرایط کرونا، امکان آلودگی برای آنان بیشتر است و ممکن است بیمار شوند.
این روانشناس، با بیان اینکه اغلب کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم از بیماری های زمینه ای رنج می برند، گفت: رفتارهای تغذیه ای نامناسب و داروهای مصرفی مشکلات گوارشی متعددی را برای این کودکان ایجاد می کند و لذا کرونا نسبت به افراد آسیب پذیر بی رحم تر است.
وی از خانواده ها خواست در صورت دریافت تشخیص اوتیسم هرچه زودتر فرایند درمان را آغاز کنند و متذکر شد: سنین دو تا پنج سالگی زمان طلایی درمان اوتیسم و اثرگذاری بیشتر و بهتر مداخلات روان درمانی و آموزشی است. در واقع کودکان در این سن آموزش ها را به خوبی دریافت می کنند و می تواند بسیار موثرتر از هر زمان دیگری باشد.
حقیقی، با بیان اینکه اوتیسم تا پایان عمر ادامه دارد، اظهار کرد: کار آموزشی و درمانی اوتیسم به شکل یک تیم درمانی است که شامل گفتاردرمان گر، کاردرمانگر، روانپزشک و روانشناس می باشد. آموزش مستمر می تواند بسیار به کاهش مشکلات رفتاری و افزایش رفتارهای مناسب کودکان کمک کند و اگر این اقدامات صورت نگیرد، شاهد پس رفت در رفتارهای این کودکان هستیم.
این روانشناس، به تعطیلی مراکز درمانی و آموزشی ویژه کودکان مبتلا به اوتیسم در ایام کرونا اشاره کرد و یادآور شد: برخی از خانواده ها به واسطه مشکلات مالی توانایی تداوم جلسات درمانی را ندارند و لذا مشکلات گفتاری و رفتاری و حسی این کودکان مجددا پدیدار می شود.
وی حضور کودکان مبتلا به اوتیسم در خانه به ویژه در روزهای کرونایی را موجب تحت فشار قرار گرفتن سایر اعضای خانواده دانست و بیان کرد: خانواده های دارای کودک مبتلا به اوتیسم در شرایط عادی دچار فرسودگی هستند و ایام قرنطینه و تعطیلی مراکز درمانی، آنان را فرسوده تر کرده است. همچنین این خانواده ها از بازخوردهای اجتماعی نسبت به فرزند خود گریزان هستند و سعی می کنند کودک اوتسمی شان را از جامعه دور کنند و شیوع کرونا این رفتار را تشدید کرده است، در حالی که جامعه باید نسبت به این بیماری آگاهی لازم را داشته باشد به کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم به چشم کم توان ذهنی نگاه نکند.
حقیقی، با تاکید بر لزوم دریافت مستمر مداخلات رفتاری و دارویی کودکان مبتلا به اوتیسم، عنوان کرد: هر فرد اوتیسمی راهکارهای منحصر به فرد خود را دارد و روانشناسان و متخصصان براساس ارزیابی های اولیه این راهکارهای را مشخص می کنند لذا توصیه می شود در روزهای کرونایی نیز از مشاوره های آنلاین بهره بگیرید و آموزش کودکان مبتلا به اختلال طیف اوتیسم را ادامه دهید. دستگاه های حمایتی همچون بهزیستی، آموزش و پرورش استثنایی و انجمن های اوتیسم نیز می توانند در این روزها برنامه های ویژه ای داشته باشند تا خانواده ها با روانشناسان و متخصصان ارتباط برقرار کنند.
منبع: ایسنا