تندرستی کودکان: افزون بر یکسال است که دنیا با مهمان ناخوانده ای به نام ویروس کرونا دست و پنجه نرم می کند.
با وجود گذشت این مدت، اما جولان ویروس کرونا هنوز تمام نشده و حتی جهش های آن در ماه های اخیر به دلیل قدرت بالای سرایت و انتشار، منجر به گسترش بیشتری شده و از طرفی کودکان را نیز بیشتر از گذشته درگیر کرده است.
تجربه پزشکان در طول یک سال و اندی از شیوع ویروس کرونا از رفتار این ویروس حاکی از این است که کرونا در کودکان و بزرگسالان بطور یکسان دیده نشده است. کودکان ممکن است به این ویروس مبتلا شوند، اما به اندازه بزرگسالان درگیر نمی‌شوند و معمولا بیماری آنها جدی نبوده است، اما نوع جهش یافته کودکان را نیز بیشتر از گذشته درگیر می‌کند و این لجاجت ویروس تاج‌دار در مواردی حتی به قیمت جان فرزندانمان هم تمام شده است.
هرچند آمار تفکیک شده‌ای از سن و سال مبتلایان به کرونا در کشور منتشر نشده است، اما شواهد نشان می‌دهد که با شیوع ویروس جهش یافته انگلیسی و به دلیل قدرت سرایت پذیری بالای آن، کودکان و نوجوانان بیشتری نسبت به گذشته به دلیل مبتلا شدن به بیماری کووید ۱۹ در مراکز درمانی بستری شده‌اند.
براین اساس یکی از تفاوت‌های کرونای جهش یافته انگلیسی با کرونای ووهان، در افزایش قدرت سرایت پذیری آن است و همین موضوع منجر به افزایش ابتلا در سنین کمتر از ۲۰ سال شده و در نتیجه مرگ و میر بیشتر در این گروه‌های سنی را رقم زده است.
برای آگاهی بیشتر در خصوص رفتار این ویروس با کودکان و نوزادان در گفت‌وگو با یک متخصص کودکان و نوزادان به تشریح این موضوع و راهکارهای پیشگیری و درمان مبتلایان به بیماری کووید ۱۹ در بین کودکان و نوزادان پرداخته ایم.
دکتر مهدیه نیک‌نژاد در گفت‌وگو با ایسنا، با اشاره به اینکه کروناویروس یک ویروس جدید نبوده و قدیمی است و به عنوان عامل سرماخوردگی محسوب می‌شود، اظهار کرد: ویروس کرونا از قدیم یک ویروس بی عارضه بوده که در سال ۲۰۱۹ جهشی یافت و به بیماری کووید ۱۹ تبدیل شد. این بیماری در نوع جهش یافته از شدت و قابلیت سرایت بالایی برخوردار است و یک اپیدمی و همه گیری فراگیر را در دنیا از خود نشان داد.
وی به ویژگی های جدید نوع جهش یافته ویروس کرونا اشاره کرد و گفت: در ابتدای شیوع پاندمی کرونا تصور بر این بود که کودکان بدان مبتلا نمی‌شوند و اگر مبتلا شوند، بیماری از شدت کمتری برخوردار بوده و میزان درگیری در بین کودکان و نوزادان، حداقلی است، اما رفتار این ویروس به گونه‌ای است که جهش پیدا کرده و حتی در نوع انگلیسی بسیاری از کودکان را درگیر کرده است.
وی با اشاره به اینکه درگیری کودکان با کروناویروس جهش یافته حتی منجر به وخامت حال آنها و بستری شدن نیز شده است، افزود: از ابتدای سال جاری در ساوه چهار مورد قطعی ابتلا به بیماری کووید ۱۹ در بین کودکان زیر پنج سال به ثبت رسیده است.
دکتر نیک نژاد به ابتلای برخی کودکان به موارد خفیف کرونا اشاره کرد و گفت: این بیماری هزار چهره در کودکان با علائمی نظیر تب، سرماخوردگی، علائم گوارشی مانند اسهال و استفراغ، علائم پوستی، بی حالی، بدن درد، بیقراری خود را بروز می‌دهد، اما فرم شدیدتر آن به اسم بیماری کاوازاکی شناخته می‌شود. بیماری کاوازاکی نیز بیماری جدید نیست و رفتار آن منجر به درگیری ارگان‌های مختلف بدن علی‌الخصوص رگ‌های کرونر قلب می‌شود. این بیماری به عنوان یک بیماری عفونتی ویروسی شناخته شده است.
وی بیان کرد: کاوزاکی یک نوع تب است که چهار الی پنج روز طول می‌کشد و حتی منجر به قرمزی چشم کودک و باصطلاح، توت فرنگی شدن زبان یا ورم دست و پا می شود و حتی منجر به بروز بثورات پوستی و متورم شدن غدد لنفاوی می شود که با مراجعه به پزشک درمان می‌شود.
این پزشک متخصص کودکان و نوزادان که با حضور در دفتر خبرگزاری ایسنا در ساوه سخن می‌گفت، در ادامه با اشاره به اینکه میزان رعایت پروتکل های بهداشتی در شرایط کرونایی درصد ابتلای مردم به بیماری هایی نظیر سرماخوردگی، آنفلوآنزا و کاوازاکی را کاهش داده است، گفت: این روزها هر نوع علامت ویروسی را باید به حساب کروناویروس گذاشت که البته این یک زنگ خطر برای افرادی است که دچار علائم خفیف هستند و آن را سرماخوردگی تصور می کنند، در حالی که به احتمال قوی بیماری آنها، کووید ۱۹ از نوع خفیف محسوب می‌شود.
وی بیان کرد: رفتن کودکان یا افرادی که دچار نوع خفیف بیماری کووید ۱۹ هستند به منزل سالمندان مانند بمب ساعتی عمل می‌کند و منجر به آلوده شدن پدر بزرگ یا مادربزرگ‌ها شده و میزان شیوع را افزایش می‌دهد که باید به این موضوع دقت کرد. نباید فکر کنیم کودکان کرونا نمی‌گیرند بلکه احتمال دارد نوع خفیف ویروس را دریافت کرده و منجر به آلوده شدن سایر اعضای خانواده شوند.
او با بیان اینکه ابتلای کودکان به کروناویروس از نظر علم پزشکی ثابت شده است، گفت: کودکان از نظر گسترش ویروس ناقل‌های خوبی هستند حتی در دریافت ویروس جهش یافته انگلیسی به دلیل قدرت بالای سرایت، اگر چند دقیقه نیز در فضایی باشند که آلوده به نوع جهش یافته است می‌توانند در کوتاهترین زمان ممکن به ویروس آلوده شوند و با دیدن پدربزرگ و یا مادربزرگ در عرض چند دقیقه آنها را نیز آلوده خواهند کرد چرا که قدرت سرایت نوع جهش یافته ویروس بسیار بالاست.
دکتر نیک‌نژاد با تاکید بر اینکه منفی بودن تست کرونا دلیل قطعی عدم ابتلا به کرونا ویروس نیست، اظهار کرد: منفی بودن تست کرونا دلیلی بر این نیست که فرد کرونا نگرفته است و در صورت منفی بودن تست نباید خیال‌مان راحت باشد که به ویروس کرونا آلوده نشده باشیم، چه بسا علائم خفیفی داشته باشیم که می‌تواند دیگران را نیز به این ویروس مبتلا و درگیر کند.
وی تقویت سیستم ایمنی بدن را راهکار موثری برای پیشگیری از ابتلا به کرونا دانست و افزود: اصلاح سبک زندگی با تغذیه مناسب و افزایش تحرک مهمترین عامل در قوی شدن سیستم ایمنی بدن است. افزایش میزان مصرف فست‌فودها و کاهش مصرف سبزیجات و میوه‌جات و عدم ورزش موجب می شود که بدن انسان ضعیف شود و ویروس بتواند در بدن جولان دهد که باید این سبک زندگی اصلاح شود.
او در مورد کودکان نیز گفت: معمولا کودکان فعالیت ورزشی روزانه را به دلیل تحرکی که در ذات آنهاست دارند، اما شاید در مصرف میوه جات وسبزیجات سختگیر باشند که والدین باید با انجام تکنیک‌های تغذیه‌ای مصرف این مواد غذایی مقوی را در آنها زیاد کنند، مثلا اگر یک کودک سیب را نمی‌خورد می توان با تبدیل آن به پوره، پختن و تبدیل به کمپوت یا مصرف آن با بستنی و سایر اقلام غذایی این میوه را به خورد کودک داد. باید غذاهای مقوی با ترکیب برگرفته از خلاقیت به کودک داد تا ذائقه کودک به سمت تغذیه سالم تغییر پیدا کند.
دکتر نیک‌نژاد در ادامه مصرف مایعات زیاد را یکی از راهکارهای درمان کروناویروس دانست و افزود: مصرف آب میوه‌ها طبیعی، آب مرغ و گوشت و ... مفید است و در صورت عدم بضاعت مالی برای تهیه مرغ و گوشت می‌توان از آب پای مرغ و یا قلم گوسفند و یا گاو استفاده کرد و که بسیار مقوی بوده و سیستم ایمنی کودک را تقویت می کند که هم در پیشگیری از ابتلا و هم در حوزه درمان بیماری بسیار تاثیرگذار است.
وی افزایش گردش خون در بدن انسان را نتیجه مصرف زیاد مایعات دانست و افزود: افزایش گردش خون منجر به چرخش سلول‌های ایمنی در بدن شده و عفونت‌یابی می‌کنند و پس از پیدا کردن عفونت در بدن آنها را از طریق ادرار دفع می‌کنند. افزایش تعداد دفعات دفع ادرار نتیجه مصرف مطلوب و زیاد مایعات است که بسیار خوب بوده و در تقویت سیستم ایمنی بدن موثر است.
این پزشک متخصص کودکان و نوزادان در خصوص ابتلای نوزادان به ویروس کرونا نیز گفت: دیده شده است که ویروس کرونا از مادر به نوزاد منتقل شده است که موارد آن بسیار کم است، اما وجود دارد. البته مواردی نیز پس از ترخیص نوزاد از بیمارستان و در محیط خانواده دیده شده است که توصیه می شود نوزاد را پس از ترخیص از بیمارستان به دیدن افراد نبرید یا فردی جهت دیدن نوزاد به منزل شما نیاید چراکه درصد ابتلای به این شکل بسیار زیاد بوده است.
وی در ادامه، بیقراری، بی حالی، خوب شیر نخوردن و تب را از جمله علائم ابتلای نوزادان به کروناویروس دانست و افزود: در درمان نوزادان مبتلا به کروناویروس دست پزشکان بسته است و داروی خاصی برای درمان نوزادان کرونایی در ۳۰ روز اول نوزادی وجود ندارد و باید در صورت ابتلا حتما بستری و تحت کنترل باشد.
او به راهکارهای پیشگیری از ابتلای نوزادان به کروناویروس اشاره کرد و افزود: شیردهی مادرانی که مبتلا به کرونا ویروس شدند، به دلیل وجود آنتی بادی در شیر برای نوزاد بسیار موثر است. افزایش دفعات شیردهی نیز منجر به تقویت مکانیسم سیستم ایمنی نوزاد می‌شود. در صورتی که علائم کرونایی مادران مانند سرفه، شدید است توصیه می‌شود که شیر را بدوشند و به نوزاد بدهد و در غیر این صورت با استفاده از ماسک و دستکش، کار شیردهی را انجام دهند.
وی از والدین خواست تا به محض رویت علائم مشکوک به کرونا در کودکان و نوزادان به پزشک متخصص کودکان و نوزادان مراجعه کنند و اجازه ندهند علائم تشدید یافته یا خدای ناکرده به علائم خطرناک تبدیل شود. طولانی شدن مدت زمان تب در کودک با وجود مصرف دارو، بی‌اشتهایی و بی‌حالی طولانی، سرفه‌های شدید، سختی در نفس کشیدن و خواب آلودگی از جمله علائم خطرناک ابتلا به کروناویروس است که باید بلافاصله به مراکز درمانی مراجعه شود.
دکتر نیک‌نژاد در پاسخ به پرسش ایسنا در خصوص انجام واکسیناسیون کرونا نیز گفت: طب کودکان طب بسیار سختگیری است و اگر تاکنون مجوز انجام واکسیناسیون به کودکان داده نشده به دلیل همین سختگیری در حوزه طب کودکان بوده است در حالی که گفته می‌شود هنوز تحقیقات جامعی در این خصوص صورت نگرفته اما باید گفت که تحقیقات صورت گرفته اما به دلیل حساسیت و سختگیری در طب کودکان تحقیقات صورت گرفته تکمیل اعلام نشده است.
وی توضیح داد: یک کودک قرار است تا حداقل سن ۷۰ سالگی بقا داشته باشد، بر این اساس باید دارو یا واکسنی به او تجویز یا تزریق شود که حتی در سنین سالمندی نیز عارضه‌ای متوجه او نکند و سلامت او با تهدیدی مواجه نشود. براین اساس هنوز در خصوص واکسیناسیون کودکان به جمع بندی نهایی دست پیدا نکرده‌ایم.
او از خانواده‌ها خواست تا نسبت به درگیری کودکان و نوزادان با کرونا حساسیت بیشتری داشته باشند و تصور اینکه کودکان کرونا نمی‌گیرند را از ذهن خود پاک کنند و یقین بدانند کودکان نیز مبتلا شده و حتی درصد درگیری آنان نیز به نسبت جمعیتی که دارند به مراتب بیشتر از بزرگسالان خواهد بود و کودکان به دلیل اینکه ناقل‌های بسیار پیشرفته‌ای می‌توانند باشند قطعا در میزان شیوع و درگیری موثرند پس نمی توان نسبت به درگیری کودکان با کرونا بی خیال بود بلکه باید حساسیت بیشتری داشت.
منبع: ایسنا